Smeermiddelen, reinigers en voedselveiligheid

Het gebruik van smeermiddelen is essentieel om machineonderdelen te beschermen tegen slijtage, vooral om ongeplande stilstand te voorkomen en productieverlies te minimaliseren. In de voedingsindustrie ontstaat echter een extra uitdaging: het smeermiddel mag niet in het eindproduct terechtkomen. Waar moet men op letten?

Foodgrade Smeermiddelen

Eigenlijk moeten we de term ‘Foodgrade’ misschien niet gebruiken. Het gebruik van door NSF goedgekeurde smeermiddelen en reinigers betekent niet automatisch dat er geen risico op contaminatie bestaat in de voedingsindustrie. Bij incidentele contaminatie van een NSF H1-goedgekeurd smeermiddel is een dosis tot 10 ppm toegestaan, wat overeenkomt met 10 milligram smeermiddelcontaminatie per kilogram voedsel. Alleen smeermiddelen met een NSF H1- of 3H-goedkeuring mogen, tot op zekere hoogte, in contact komen met voedsel.

Let Op

Bij andere NSF-goedkeuringen is dit niet toegestaan. Veel gebruikers in de voedingsmiddelenindustrie zijn hier mogelijk niet volledig van op de hoogte. Het zien van een NSF-logo op een vetpatroon, spuitbus of reinigingsverpakking betekent niet automatisch dat het zonder problemen kan worden toegepast.

Voordelen

Het gebruik van door NSF goedgekeurde smeermiddelen en reinigers in een voedselomgeving biedt meerdere voordelen:

• Onafhankelijke Certificatie: De goedkeuring door NSF vertegenwoordigt een onafhankelijke certificatie van de producten. Dit is van onschatbare waarde bij interne audits en preventief onderhoud, waarbij de betrouwbaarheid van smeermiddelen en reinigers een cruciale rol speelt.
• Voorkomen van Schade door Contaminatie: Het gebruik van NSF-goedgekeurde producten vermindert aanzienlijk het risico op contaminatie van voedsel. Dit is essentieel om de integriteit en kwaliteit van het eindproduct te waarborgen, wat op zijn beurt de reputatie van het bedrijf beschermt.
• Aansluiting bij Industriestandaarden: NSF-goedkeuringen bieden een gestandaardiseerde en erkende classificatie die gemakkelijk kan worden geïntegreerd in bestaande kwaliteits- en veiligheidssystemen. Dit maakt het eenvoudiger om te voldoen aan industriële normen en voorschriften.

Nadelen

Een nadeel is dat veel NSF H1- en 3H-goedgekeurde smeermiddelen mogelijk inferieure smeereigenschappen hebben vanwege beperkingen in het gebruik van basisoliën en additieven. Het verplicht gebruik van NSF HX1-goedgekeurde ingrediënten kan resulteren in verminderde anti-slijtage eigenschappen. Er zijn ook verouderde smeermiddelen in de handel die weliswaar NSF-goedgekeurd zijn, maar niet de gewenste eigenschappen hebben die met modernere ingrediënten mogelijk zijn.

PTFE

Een voorbeeld hiervan is het gebruik van PTFE-poeder als anti-slijtagemiddel in veel NSF H1-goedgekeurde smeermiddelen, vooral in smeervetten. PTFE in poedervorm is een microplastic, wat vragen oproept over de wenselijkheid ervan in smeermiddelen die in contact kunnen komen met voedsel. Hoewel de NSF het gebruik van PTFE-poeder in NSF H1-goedgekeurde smeermiddelen toestaat, zijn er al lang alternatieven beschikbaar. Wij raden aan smeermiddelen zonder PTFE te gebruiken.

Verplichting van NSF H1 en 3H-goedgekeurde smeermiddelen

Hoewel sterk aanbevolen in de voedselproductie, is het gebruik van NSF H1- of 3H-goedgekeurde smeermiddelen niet verplicht. Een goed plan en maatregelen kunnen contaminatie voorkomen, wat moet worden geborgd in bv een HACCP-plan/procedure en regelmatige audits. QC-procedures, voorraadbeheer en gebruik van maintenance software kunnen ook worden ingezet om contaminatie te voorkomen en detecteren. Wij raden echter aan om geen risico te nemen. Voor iedere toepassing is namelijk een foodgrade smeermiddel leverbaar.

Leveranciers en Certificering

Kies altijd een leverancier van smeermiddelen en reinigers die ISO 21469 gecertificeerd is, wat aantoont dat het opslag-, productie- en afvulproces van NSF H1/3H-goedgekeurde smeermiddelen goed geregeld is. Halal en Koosjer goedkeuringen zijn mogelijk overbodig wanneer een smeermiddelproducent ISO 21469 gecertificeerd is.

Toepassingen van NSF H1 en 3H-goedgekeurde smeermiddelen

Vrijwel alle onderdelen van een productielijn in de voedingssector kunnen het best worden gesmeerd met NSF H1- of 3H-goedgekeurde smeermiddelen. Dit geldt ook voor indirect contaminatiegevaar, zoals bij de verpakking en ingrediënten van voedingsmiddelen. Leveranciers moeten de productie met NSF H1/3H-goedgekeurde smeermiddelen borgen en aantonen.